Sünnet

Dünya erkek nüfusunun yaklaşık 1/6’sının sünnetli olduğu bildirilmektedir.

Sünnet Nedir?

Çocuklarda en sık olarak uygulanan cerrahi işlem olan sünnet, penis başını örten ve sünnet derisi olarak bilinen "Prepisyum"un uygun bir uzunlukta cerrahi yöntemlerle kesilerek çıkarılmasıdır.

Sünnetin Tarihçesi

Sünnet, önceki toplumlarda dinî-kültürel bir ritüel biçiminde uygulanmış, aynı zamanda tedavi edici ve hastalık önleyici yönüyle de modern tıpta yerini almıştır.

Genellikle Sâmî/İbrahim gelenekleriyle (Yahudilik, İslâm, Kıptî Hıristiyanlık) özdeşleştirilmekle birlikte tarih öncesi dönemlere ve farklı coğrafyalarda da uygulandığı gözlemlenmiştir (Eski Mısır, Afrika, Amerika ve Pasifik).

Eski Mısır’da din adamı/yönetici sınıfı tarafından ergenlik ritüeli şeklinde uygulandığı bilinen sünnetin buradan Mısır ve civarında yaşayan Sâmîler’e ve diğer topluluklara geçtiği düşünülmektedir.

Tevrat’ta erkek çocukların sünnet edilmesi Tanrı ile İbrahim nesli arasında yapılan ahdin işareti, dolayısıyla bir tür dini-etnik damga biçiminde sunulmaktadır. Araplar arasında da İslamiyet öncesi İsmaili soyunda gelenlerde sünnet uygulamasına rastlanmaktadır.

Yunan (Grek) kültüründe bedenin mükemmel yapısını bozucu olarak görülen sünnet uygulaması mevcut yönetimlerin yasaklaması sebebiyle, gerileme gösterse de Yahudilerin yanı sıra bazı Hristiyan grupları ve Mısır’ın seçkin kesimi arasında devam etmiştir. 

Tevrat’ta yer alan bilgilere göre İbrâhim 99 yaşında iken bu emri aldığında on üç yaşındaki oğlu İsmâil ve evin bütün diğer erkekleriyle birlikte kendisi de sünnet olmuş, daha sonra doğan oğlu İshak’ı aynı emrin gereği olarak sekiz günlük iken sünnet etmiştir.

Sünnet Avustralya, Polinezya, Malinezya ve Amerika yerlileriyle çeşitli Afrika kabilelerinde eski Mısır toplumunda olduğu gibi çocukluktan yetişkinliğe geçiş (ergenlik) ve cemaate katılma töreni kapsamında icra edilmektedir. Erkek çocuklar için genellikle toplu halde ve kutlama havasında yapılan geçiş merasiminde diğer bazı sembolik unsurlar da kullanılmaktadır. Günümüz Afrika kabilelerinde bu merasimler büyük ölçüde terkedilmiştir; ancak daha hijyenik hale gelen sünnet uygulaması ergenliğin ve etnik kimliğin işareti olarak devam etmektedir. 

Asya (Çin ve Hindistan), Avrupa ve Kuzey Amerika’da -müslüman ve yahudi kesim hariç- dinî-kültürel bir ritüel biçiminde sünnet uygulaması mevcut olmamakla birlikte, XIX. yüzyılın sonlarından itibaren İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nde tıbbî ve ahlâkî gerekçelerle icra edilmektedir.

Osmanlı döneminde padişahların erkek çocuklarının sünnet düğünlerde görkemli ve uzun süreli şenlikler yapılırdı. Sarayda büyük hazırlıklarla yapılan sünnet düğünlerinde şehzadelerle birlikte fakir aile çocukları da sünnet ettirilirdi.

Günümüzde tıbbî gerekçeye dayalı erkek çocuk sünneti, bilhassa Amerika Birleşik Devletleri’nde belli hastalıkların (prostat ve rahim ağzı kanserleri, idrar yolları enfeksiyonu, HIV) önlenmesinde karşıt görüşlere rağmen hâlâ geçerli bir yöntemdir. Filipinler ve Güney Kore, tıbbî gerekçelere dayalı ergen sünnetinin en yaygın olduğu ülkelerin başında gelmektedir.

Ülkemizde ise toplumun büyük çoğunluğunun Müslüman olması nedeniyle erkek nüfusun tamamına yakını sünnet olmaktadır.

Ne İçin Sünnet Yaptırılmalı?

Sünnet dini / kültürel ritüeller ve tıbbi gereklilik nedeniyle yapılmaktadır.

Tarihsel geçmişte dünya üzerindeki değişik coğrafya ve değişik etnik kabilelerde sünnet çocukluktan erişkinliğe geçiş merasimlerinin bir unsuru olarak yapılmıştır. Yahudi inancında ve Mûsâ şeriatında da yer alan sünnet, İbrâhim’le yapılan ahdin ve yahudi kimliğinin önemli bir göstergesi olarak nesiller boyu süregelen bir uygulama olarak yapılmıştır. Yüzyıllardan beri de Müslüman çocuklar sünnet ettirilmekte ve sünnet sonrası sünnet düğünü yapılmaktadır. Bu düğün ailelerin birinci mürüvveti olarak kabul görmektedir.

Tıbbi gereklilik durumlarına bakacak olursak sünnet derisinin ucu dar olması idrar yapmayı zorlaştırıyorsa, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları var ise, başka bir ürolojik problem varlığında ve sünnet derisi iltihaplarında (balanopostit) sünnet yapılmalıdır.

Bir diğer sünnet nedeni de isteğe bağlı sünnettir ki aileler herhangi nedene bağlı kalmaksızın çocuklarını sünnet ettirmek istemektedir. İsteğe bağlı sünnet ise, ülkemiz dahil dünyanın birçok yöresinde yaygın olarak yapılmaktadır.

Sünnet Hangi Yaşta Yapılmalıdır?

Ebeveyneler tarafından en sık sorulan sorulardan biri olan sünnet için ideal yaş nedir sorusuna verilecek cevap kısaca “YOK” şeklindedir.

Tevrat’ta yer alan bilgilere göre İbrâhim 99 yaşında iken bu emri aldığında 13 yaşındaki oğlu İsmâil ve evin bütün diğer erkekleriyle birlikte kendisi de sünnet olmuş, daha sonra doğan oğlu İshak’ı aynı emrin gereği olarak 8 günlük iken sünnet etmiştir.

Sünnet yaşı olarak herhangi bir fikir birliği olmamakla birlikte uygulama için en az problem ile karşılaşılan ve en hızlı iyileşme dönemi hangi dönem olduğu düşünülünce ilk 4-6 haftalık dönem denilebilir.

Her yaşta sünnet yapılabilmekle beraber 3-6 yaş arası çocukların ben merkeziyetçi ve uyumsuz olmaları nedeniyle zorunlu olmadıkça yapılmamalıdır. 

Yeni Doğan Sünnetinin Yararları Nelerdir?

Doğumun ilk yılı içinde idrar yolu enfeksiyonlarının sünnetsiz erkek çocuklarda sünnetlilere oranla 7-10 kat daha fazla olduğu bilinmektedir. Genel anesteziye ihtiyaç duyulmaz, lokal anestezi ile işlem yapılabilir. Kanama denetimi daha kolay olmaktadır. Yara yeri iyileşmesi bebeklerde daha hızlıdır.

Büyük Çocukların Sünnete Hazırlanması

Çocuklara “sünnet olmayacağı, iğne veya kesme gibi işlemler yapılmayacağı, sadece muayene olacağı” şeklinde kandırmacalar sıklıkla yapılmaktadır. Daha sonra çocuk gerçekle karşılaştığında korku ve tepkisi daha fazla olmakta, ayrıca ailesine ve hekime güveni sarsılmaktadır.

Çocuğun sünnetten önce, sünnet konusunda doğru bir şekilde ve gerçeklerin anlatılarak bilgilendirilmesi ve psikolojik olarak sünnete hazırlanması önemlidir. Unutulmamalıdır ki, “masum” ve “küçük” de olsa, çocuğa sünnet hakkında söylenen yalanlar, sünnetin ve sünnet sonrası dönemin daha sorunlu geçmesine neden olabilir.

Çocuğunuzla yerli yersiz sünnet konusunu konuşmayın; uygun bir ortam hazırlayarak konuşun. Başkalarının da sürekli sünnetten bahsetmelerini ve çocuğunuzla korkutucu şeyler söylemelerini engelleyin.

Konuşma sırasında tedirgin ve heyecanlı olmayın; çok önemli bir olaydan değil, normal bir olaydan bahsediyormuş gibi davranın. Ses tonu ve yüz ifadenizi buna uygun bir şekilde kullanın. Çocuğunuzun sürekli sizi izleyeceğini ve sizin ruh halinizin çocuğunuza aynen yansıyacağını, bu durumun da sünneti ve sünnet sonrasını olumsuz şekilde etkileyeceğini aklınızdan çıkartmayın.

"Kestirmek, kesilmek, kesmek" yerine "sünnet ettirmek, sünnet olmak" tabirlerini kullanın.

"Ucundan pilav yapılacak, ucuna boncuk takılacak" gibi asılsız sözler söylemeyin.

Neden sünnet olması gerektiğini, sünnetin asırlardır her müslüman erkek çocuğuna uygulandığını, hatta sağlıklı olduğu için dünyada birçok çocuğa sünnetin uygulanmaya başlandığını, artık kendisi için de sünnet zamanının geldiğini anlatın.

Bilimsel anlamda doğru olan, her çocuğun sünnet hakkında doğru bilgilerle bilgilendirilmesi ve bu işlemi kabul edip etmeme hakkına sahip olmasıdır. Unutmayın ki sünnet işlemi size değil, çocuğunuza uygulanacaktır. O halde pratik yaşam da sünneti hakkında, tek başına karar veremese de, bu karara en azından o da katılmalıdır.

Sünnet Esansında gergin ve tedirgin davranan ebeveynlerin çocuklarında da gerginlik hat safhalara çıkmaktadır. Ebeveynlerin sakin rahat tavırları çocukları rahatlatmakta ve işbirliğine izin vermelerini sağlamaktadır.

Sünnet İşlemi Nasıl Yapılır?

Penis etrafına lokal anestezik etkisi olan krem uygulanmasından 1 saat sonra, penis kökü ve çevresine lokal anestezi enjeksiyonu uygulanır ve sünnet işlemi klasik cerrahi yöntemle yapılabileceği gibi, sünnet işlemi için üretilmiş çeşitli tıbbi aletler yardımıyla da yapılabilir. Cerrahi işlemin süresi 10-15 dakikadır. Sünnet güvenli bir işlem olmasına rağmen, kanama, enfeksiyon, eksik veya fazla deri kalması ve yara yerinin kötü iyileşmesi gibi durumlarla karşılaşılabilir. Uzman kişilerce yapılması durumunda bu riskler oldukça na

Sünnet Sonrası Yapılması Gerekenler

Beslenme: Lokal anestezi ile sünnet olan çocuklarda işlem sonrası hatta işlem esnasında beslenmesinde bir sakınca yoktur. Genel anestezi ile sünnet olmuşsa odaya geldikten sonra en az 2 saat herhangi bir şey yememeli ve içmemelidir.

Pansuman ve banyo: Sünnetten sonra çocuğun pipisinin çevresinde pansuman ped’i bulunacaktır. Bu ped hem kanama ve ödem kontrolü hem de sünnet uygulanan kısma steril bir alan sağlayacaktır. Bu nedenle bu ped’in 48 saat boyunca sabit kalması uygundur. Sünnetten 48 sonra yapılacak 10 dakikalık ılık oturma banyoları ile yapışkan bölümler yumuşayacak ve ped kolayca çıkartılabilecektir. Bazen peniste meydana gelecek ödem ve yara kabukları nedeniyle bu ped dokuya daha fazla yapışık olabilir. Bu nedenle ilk banyoda çıkması mümkün olmaz. Bu durumda acele etmemek en doğru yaklaşımdır ve 12 saat aralıklarla yapılacak diğer oturma banyolarında çıkacaktır.

Eğer ped daha önce kendiliğinden çıkarsa suman sarmaya gerek yoktur.

Bebeklerde bezin pipiye denk gelen kısmına vazelin sürmeniz, iki gün sonra ise sabah-akşam ve 5-10 dakika sürecek ılık oturma banyolarını birkaç gün yapmanız pipide olauşan ödem ve yara kabuklarının daha hızlı iyileşmesine yardımcı olacaktır. Eğer ped, özellikle bebeklerde, kaka ile kirlenmiş olursa, ılık suyla yıkama yaparak pedin çıkartılması uygundur.

Ağrı kesici ilaçların kullanımı: Çocuğunuzun yaşına göre yazılmış şurup (İbufen, Calpol, dolven vs) ya da fitil (paranox) formundaki ilaçlar ağrı kontrolünde yardımcı olacaktır.

İlk doz hemen eve gider gitmez diğer dozlar 6-8 saat sonra aralıklarla devam edilmelidir. Bebeklerde özellikle ağrı kesici fitil kullanımı daha etkilidir.

Kontrol: Herhangi bir sorun olmadığı takdirde sünnet sonrası 5. gün değişik açılardan çekilmiş fotoğraflılar üzerinden kontrol edilecektir. Herhangi şüpheli bir durumda veya kontrol edilmesi gerekli olan çocuklar kontrole davet edilecektir.