Hidrosel (Su Fıtığı)

Hidrosel (Su Fıtığı) Nedir? 

Hidrosel, halk arasında su fıtığı olarak bilinen durum, testisleri (yumurtaları) saran zarlar arasında normalden fazla sıvı birikmesidir. Yenidoğan bebeklerde ve küçük çocuklarda sık görülen hidrosel, testis torbasında (skrotum) ağrısız bir şişlik olarak kendini belli eder. Genellikle tek belirtisi şişliktir ve çocuk bu durumdan rahatsızlık duymaz. 

Hidrosel, doğumsal (konjenital) bir durum olabilir ve çoğu zaman ilk 1–2 yıl içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak bazı vakalarda sıvı birikimi devam edebilir veya kasık fıtığı gibi başka durumlarla birlikte olabilir. Bu nedenle testislerde fark edilen her şişlik mutlaka çocuk ürolojisi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Çocuklarda Hidroselin Görülme Sıklığı 

Hidrosel, yenidoğan erkek bebeklerde sıkça rastlanan bir durumdur. Yapılan araştırmalara göre, Her 100 erkek bebekten 1–2’sinde görüldüğü bildirilmektedir (Kaynak: luriechildrens). Prematüre (erken doğan) bebeklerde hidrosel görülme sıklığı daha yüksektir. 

Genel olarak yenidoğan döneminde görülen hidrosellerin büyük çoğunluğu, herhangi bir tedavi gerektirmeksizin kendiliğinden kaybolur.  Ancak bazen hidrosele kasık fıtığı da eşlik edebilir. Bu nedenle şişliğin belirli aralıklarla takip edilmesi gereklidir ve mutlaka çocuk ürolojisi uzmanına başvurulmalıdır. 

Hidroselin Nedenleri

Bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında, testisler karın içinde oluştuktan sonra skrotum (torbaya) yerleşmek için aşağı doğru göç etmeye başlar. Bu göç sırasında testisle birlikte karın içi zarını da beraberinde torbaya doğru sürükler. Bu zar doğumda yok olur. Bu zarın yok olmaması testisler ile karı içi arasında bir bağlantının devam etmesine yol açar ve bu bağlantıdan karın içi sıvılar testislerin etrafına doğru gelerek hidrosel dediğimiz şişliğe neden olur. 

Bu durum genellikle ağrısızdır ve bebeklerde ilk aylarda fark edilir. Birçok vakada, sıvı zamanla vücut tarafından emilir ve şişlik kendiliğinden kaybolur. 

Daha büyük çocuklarda da testisler sıvı birikebilir. Bunların nedenleri arasında; 

• Travma, testislerde alınan darbe sonrası sıvı birikmesi,
• Enfeksiyonların yol açtığı sıvı birikimleri, 
• Bazı tümörlerde sıvı artışı olabilir.

Ancak bu tür durumlar, doğumsal olanlara göre çok daha seyrek karşımıza çıkar. 

Sonuç olarak, en sık karşılaştığımız hidrosel tipi, doğumsaldır ve çoğu zaman sadece takip yeterlidir. Ancak geçmeyen ya da giderek artan şişliklerde mutlaka çocuk ürolojisi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. 

Hidrosel (Su Fıtığı) Tipleri 

Hidroseli, testislerin etrafında biriken sıvının karın içiyle bağlantısının olup olmamasına göre iki gruba ayrılır; komünikan (karın içi ile bağlantılı) ve nonkomünikan (karın içi ile bağlantısı kesilmiş) hidrosel. 

• Komünikan Hidrosel 

Bu tipte, testis torbası ile karın boşluğu arasında ince bir kanal açık kalır. Karın içindeki sıvı, bu kanaldan testis torbasına geçebilir. Bu nedenle şişlik gün içinde değişkenlik gösterebilir: Sabah uykudan kalktığında daha az, akşama doğru ise daha belirgin olabilir. 

Bu tipi genellikle aileler şöyle tarif eder; “Sabah şişlik yoktu ama akşam oldu” .

Komünikan hidrosel, kasık fıtığı gibi değerlendirilerek cerrahi müdahale gerektirmektedir. en tiptir. 

• Nonkomünikan Hidrosel

Bu tipte karınla testis arasındaki kanal doğumdan sonra kapanmıştır ama doğum öncesi karından geçen sıvı testisin etrafında kalmıştır. Bu sıvı zamanla vücut tarafından emilir. 

Nonkomünikan hidrosel genellikle tedavi gerektirmez, sadece takip yeterlidir. 

Bebeklerde en sık gördüğümüz bu tablo için ailelere sadece gözlem önerilir. 

Çocuklarda Hidrosel Belirtileri 

Hidroselin en belirgin ve çoğu zaman tek belirtisi, torbalarda fark edilen ağrısız bir şişliktir. 

Bu şişlik; 

Genellikle tek taraflıdır ama iki taraflı da olabilir,

Dokununca yumuşak hissedilir, 

Bebek ya da çocuk bu durumdan rahatsızlık duymaz, ağrıya neden olmaz. 

Hidrosel komminikan tip ise şişliğin boyutu gün içinde değişebilir. Örneğin sabah hiç yokken, akşam banyo sırasında fark edilebilir. Nonkomünikan tipte ise şişlik genellikle sabittir ve yavaş yavaş azalır. 

Torbalardaki şişliğin yanında, ağrı, kızarıklık, ateş gibi bulgular eşlik ediyor ise testisleri ilgilendiren bir enfeksiyonun varlığı düşünülebilir. 

Hidrosel Tanısı Nasıl Konur? 

Hidrosel tanısı, genellikle fizik muayene ile kolaylıkla konur. Testis torbasındaki şişliği dikkatlice gözlemleyerek ve elle muayene ederek büyük ölçüde tanıya ulaşabiliriz. 

Tanıda en sık kullandığımız basit yöntemlerden biri de ışık testi (transilluminasyon) dur. Muayene sırasında, testis torbasına küçük bir ışık tutulur. Eğer şişliğin içinde sıvı varsa, bu ışık torbanın içinden geçerek parlak bir görüntü oluşturur. Parlak görüntünün olmaması veya bir gölgenin varlığı kasık fıtığını düşündürebilir. 

Tanının kesinleşmesi ve diğer hastalıkların (fıtık, tümör, enfeksiyon gibi) ayırt edilmesi için gerektiğinde ultrason görüntülemesi kullanılır. Ultrason, testis çevresindeki sıvı miktarını ve varsa diğer olası problemleri net bir şekilde gösterir. 

Çocuk hastalarda, gereksiz tetkikten kaçınırız; ama şüpheli vakalarda ultrason bizim için önemli bir yardımcıdır. 

Hidrosel Tedavi Süreci

Hidroselin tedavisinde yaklaşım, hidroselin tipine ve çocuğun yaşına göre belirlenir. 

Yenidoğan ve küçük bebeklerde: 

Doğumsal (nonkomünikan) hidrosellerin büyük çoğunluğu, ilk 1 yaş içinde kendiliğinden kaybolur. Bu nedenle, bu bebeklerde genellikle sadece takip yeterlidir. Ailelere belli aralıklarla kontrole gelmeleri önerilir. 

Daha büyük çocuklarda: 

Eğer hidrosel 1 yaşından sonra geçmemişse ya da komünikan (karın içi ile bağlantılı tip) yani gün içinde şişliğin boyutu değişiyorsa, cerrahi tedavi düşünülebilir. 

 Bu durumda, testis torbasındaki sıvıyı geçiren kanal kapatılır ve sıvı birikimi önlenmiş olur. 

Ameliyat genellikle günü birliktir, çocuklar aynı gün taburcu edilir. Müdahale sonrası iyileşme süreci hızlıdır. 

Hidrosel Ameliyatı Ne Zaman Gerekir? 

Hidrosel ameliyatı, her çocuk için gerekli değildir. Ne zaman ameliyat gerektiğine, hidroselin tipi ve zaman içindeki seyri belirler. 

Ameliyat gerekmeyen durumlar: 

Yeni doğan ve küçük bebeklerde, şişliğin sabit kaldığı veya zamanla azaldığı nonkomünikan (bağlantısız) tip hidrosellerde sadece takip yeterlidir. 

Ameliyat gerektiren durumlar: 

1 yaşından sonra geçmeyen hidroseller, gün içinde büyüyüp küçülen yani komünikan tipte olanlar, şişliğin zamanla büyüme eğiliminde olması, fıtıkla birlikte görülmesi durumlarıdır. 

Çocuk ürolojisi uzmanı cerrahi kararı verirken çocuğun yaşını hem de şişliğin seyrini dikkate almaktadır. Bu nedenle testisleri ilgilendiren şişliklerde bir çocuk ürolojisi uzmanının kontrolü altında olmak doğru kararın verilmeside uygun olacaktır. 

Ne Zaman Doktora Başvurmalıyım? 

Çocuklarda testis torbasında fark edilen her türlü şişlik, nedeni ne olursa olsun mutlaka bir çocuk ürolojisi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Çünkü hidrosel, çoğu zaman zararsız olsa da, kasık fıtığı veya testis torsiyonu gibi acil müdahale gerektiren durumlarla karışabilir. 

Aşağıdaki durumlarda doktora başvurmak gerekir: 

Testis torbasında şişlik fark edildiğinde, 

Şişlik gün içinde büyüyüp küçülüyorsa veya torbadaki şişliğe kasıkta da şişliğin eşlik ettiği durumlarda,

1 yaşına gelmiş ancak şişlik devam ediyorsa, 

Şişlikle birlikte ağrı, kızarıklık veya hassasiyet varsa, 

Ailede kasık fıtığı öyküsü bulunuyorsa. 

Sıkça sorulan Sorular